Günəş tutulması insanın müşahidə edə biləcəyi ən təsirli təbiət hadisələrindən biridir. Tarix boyu insanların ona xüsusi diqqət ayırması təəccüblü deyil. Günəşin qəfildən ortadan itməsi batil dəhşətə səbəb oldu, mistik və müxtəlif çətinliklərlə təhdid edən bir şey kimi qəbul edildi.
Uzun müddət tutulmaların təbiətini tanrıların insan günahlarına görə cəzalandırmasından və gün işığını yeyən əfsanəvi canavarla sona çatan ən inanılmaz yollarla izah etməyə çalışdılar. Və yalnız astronomiya və digər təbiət elmlərinin inkişafı sayəsində elm adamları nəhayət Günəş tutulmalarının mexanizminin anlaşıqlı bir təsvirini verə bildilər. Günəşin və ayın tutulmasının əsl səbəbi kosmosda hərəkətsiz bir şey olmamasıdır. Planetimiz Günəş ətrafında, peyki Ay da Yer ətrafında fırlanır. Və zaman-zaman hər üç göy cisminin eyni xəttdə olması vəziyyəti yaranır. Üstəlik, bu dövrdə Ay Yerlə Günəş arasındadır, onu tamamilə və ya qismən gizlədir, başqa sözlə, Günəş tutulması Ayın Yer səthinə düşən kölgəsindən başqa bir şey deyildir. Ay Günəşin və Yerin ölçüsü ilə müqayisədə çox kiçik olduğundan kölgəsi yalnız 200 km diametrdə yer tutur. Bu o deməkdir ki, Günəş tutulmasını hər yerdə deyil, yalnız Ay kölgəsinin yolundakı olduqca dar bir zolaqda müşahidə etmək olar. Astronomlar günəş tutulmalarını tam və qismən ayırırlar. Bu Yerdən görünmə şərtlərindən asılıdır. Əgər müşahidəçi təqribən 270 km enində bir Ay kölgəsi zolağındadırsa, o zaman Günəşin nizamsız formalı işıqlı bir qabığın əhatəsində kiçik bir qara dairəyə çevrilərək necə tamamilə yox olduğunu görə biləcək. Qaranlıq günəşin ətrafındakı bu parlaq dairəyə günəş tacı deyilir. Tam tutulma zamanı, günün ortasında belə, yer üzündə qaranlıq əmələ gəlir, hava istiliyi bir qədər azalır və ulduzlar görünməyə başlayır. Lakin günəş tutulmasının ümumi fazası uzun sürmür və sözün əsl mənasında bir neçə dəqiqədən sonra ətrafdakı hər şey əvvəlki vəziyyətinə qayıdır Ayın kölgə zolağının yaxınlığında olsanız qismən tutulma müşahidə edilə bilər. Bu vəziyyətdə, Yerdən Ayın günəş diskinin mərkəzindən tam keçmədiyi, ancaq kənarına toxunduğu görünür. Eyni zamanda, göy daha zəif qaralır, ulduzlar da görünmür. Ay kölgə zolağından (ümumi tutulma zonası) 2 min kilometrə qədər məsafədə qismən tutulma müşahidə oluna bildiyindən bu təbiət hadisəsini görmək şansları çoxdur.
